Historia Filipa i Lilibet
Jednym z najbardziej osobistych aspektów pogrzebu księcia Filipa był list, który Królowa zostawiła na jego trumnie, podpisany “Lilibet”. Filip był ostatnią osobą, która zwracała się do Królowej zdrobnieniem używanym przez jej bliskich od jej najmłodszych lat i wraz z jego śmiercią uważa się, że zostanie zapomniane. Symbolika listu pozostawionego przez Królową jest jeszcze o tyle duża, że szeroko znanym faktem jest, iż para wymieniała z sobą korespondencję listowną od momentu kiedy księżniczka Elżbieta miała 13 lat, a jej przyszły małżonek 18. Korespondencje tą utrzymywali przez całe swoje małżeństwo.
Para poznała się w 1934 roku, kiedy Elżbieta miała tylko 8 lat, ale ich drogi znowu się połączyły kilka lat później, kiedy księżniczka towarzyszyła rodzicom podczas wizyty w Britain’s Royal Naval College (odpowiednik Polskiej Akademii Marynarki Wojennej), gdzie Philip był kadetem. To tu podobno młoda księżniczka zakochała się w swoim starszym kuzynie (Elżbieta jest praprawnuczką Królowej Wiktorii od strony swojego ojca, a Philip jest jej praprawnukiem od strony swojej matki). W 1946 roku, kiedy Elżbieta miała 20 lat, Filip poprosił jej ojca, Króla Jerzego VI o jej rękę, a ten zgodził się pod warunkiem, że zaręczyny zostaną ogłoszone dopiero po jej 21 urodzinach, w 1947 roku.
Choć ostatecznie dostali pozwolenia na związek małżeński od monarchy (choć na początku para królewska była przeciwna temu związkowi, zwłaszcza Królowa Elżbieta), ich planowany ślub nie spodobał się wszystkim. Filip urodził się jako “Książę Filip z Grecji i Danii” i miał Niemieckich krewnych związanych z nazistowskim reżimem, co nie wzbudzało zaufania opinii publicznej w powojennym Zjednoczonym Królestwie. Wraz z zaręczynami z księżniczką Elżbieta, Filip zrzekł się swoich Greckich i Duńskich tytułów, uzyskał obywatelstwo brytyjskie, dokonał konwersji z religii prawosławnej na anglikanizm i przyjął nazwisko matki w zaanglicyzowanej formie Mountbatten.
Para doczekała się 4 dzieci (między najstarszym Księciem Karolem, a najmłodszym Księciem Edward jest różnica aż 16 lat), 8 wnuków i 10 prawnuków. W 1997 roku, w ramach uczczenia ich 50 rocznicy ślubu, Elżbieta określiła swojego męża sławnym już cytatem “He has, quite simply, been my strength and stay all these years” (tłum. “Przez te wszystkie lata, on był, tak po prostu, moją siła i ostoją”).
Zasłużony dla narodu
Niektórzy byli zaskoczeni rozgłosem i narodową żałobą jaką przyniosła śmierć księcia Filipa. Przed telewizorem jego pogrzeb oglądało 13 milionów widzów, przed wieloma rezydencjami rodziny królewskiej, zostały złożone kwiaty i listy z kondolencjami, a w social mediach wybuchły opowieści osób, które opisywały swoje spotkania z Księciem Edynburga i to jaki on był (do czego nawiązał książę Karol w jego krótkich medialnym wystąpieniu, którego udzielił 2 dni po śmierci ojca). Jednak książę Filip, przez 74 lata był przykładem służby dla Królowej, całej rodziny królewskiej i całego narodu. Dla nich też zrezygnował z swojego życia. Wraz z wstąpieniem Elżbiety na tron, Filip zrezygnował z swojej kariery w marynarce, jego dzieci nie mogły nosić jego nazwiska (jak sam raz powiedział “jestem jedynym mężczyzną w tym kraju, który nie może dać swojego nazwiska swoim dzieciom”), choć w końcu w 1960 roku, w życie weszła deklaracja mówiąca, że męscy potomkowie Elżbiety i Filipa, którzy nie mają tytułów szlacheckim będą używać nazwiska Mountbatten-Windsor (chociaż są odstępstwa od tej reguły, na przykład dzieci pary, Księżniczka Anna i Książę Andrzej użyli go na swoich aktach małżeńskich).
Od wstąpienie do Brytyjskiej Rodziny Królewskiej do momentu przejścia na emeryturę w 2017 roku, Filip towarzyszył Królowej w niezliczonych spotkaniach, a na przestrzeni lat sam przeprowadził ponad 22 tysiące oficjalnych wizyt, spotkań i wyjazdów. W ramach swojej pracy odwiedził 143 kraje, był związany (jako patron, prezydent bądź członek) z 780 organizacjami, i dał 5,493 oficjalnych mów. Był znany z dowcipnego języka (który podkreślił w swoim komunikacie po jego śmierci jego wnuk, Książę Harry) i żartów, które nie pasowały do małżonka Królowej.
Na jego osobę pada też cień niestosownych, wręcz rasistowskich, politycznie nie poprawnych żartów takich jak w 1986 roku, gdy zwrócił się do Brytyjskich studentów w Chinach mówiąc słowa “Jeśli zostaniecie tu trochę dłużej, wszyscy będziecie mieć skośne oczy” albo, gdy w 2000 roku zwrócił się do grupy głuchych dzieci stojących w pobliżu Karaibskiego zespołu perkusyjnego “Głusi? Jeśli stoicie tam, to nie dziwię się że jesteście głusi”. Filip, który sam przez lata uczęszczał do szkoły w Szkocji spytał się w 1995 roku Szkockiego instruktora jazdy “Jak powstrzymujesz tubylców od alkoholu na tyle długo, by zdali egzamin?”. Czasami jego słowa spotykały się ze śmiechem, ale bardzo często wywoływały medialne skandale, których Filip nigdy nie komentował. Książę Filip przez lata zasłynął właśnie z tej niestosowności oraz rozładowywania oficjalnych sytuacji.
Jego jedyna córka, Księżniczka Anna słynie z swojej miłości do koni, co Filip w 1970 roku skomentował słowami “Jeśli nie puszcza bąków ani nie je siana, to ona nie jest zainteresowana”.
W 2007, gdy poznał Annabel Goldie, wtedy liderkę Szkockiej Partii Konserwatywnej powiedział “Ładny krawat… masz majtki z tego materiału?”. W 1997 roku, rozmawiając o swoim długim małżeństwie powiedział że to zasługa Królowej która “obfituje w tolerancję”.
Jak wypełnić pustkę 70-letniej służby?
Royal Agriculture Society of the Commonwealth, BirdLife Australia, Mount Everest Foundation, Cartoon Museum w Londynie I najważniejsza the Duke of Edinburgh award to tylko niektóre z inicjatyw, z którymi współpracował Książę Filip. Wraz z jego śmiercią zostało tylko 7 ‘starszych royalsów’, którzy pracują dla rodziny królewskiej na pełen etap. Są nimi: Książę Karol i Księżna Kamila, Księżniczka Anna, Książę i Księżną Wessex, i Książę i Księżna Cambridge. Brytyjskie media wypełniają spekulacje, kto dołączy do tej grupy nie tylko po śmierci Filipa, ale również po odejściu Księcia i Księżnej Sussex. Wśród najczęściej typowanych jest Księżniczka Eugenia i jej siostra Księżniczka Beatrycze oraz coraz głośniej mówi się o rosnącej w ‘firmie’ roli Księcia i Księżnej Wessex wraz z ich dziećmi (najmłodsza wnuczka Królowej ostatnio zdobyła uznanie mediów, gdy na cześć swojego dziadka, z którym podobno było bardzo blisko, zabrała jego konie na przejażdżkę w dzień jego śmierci). To Wessexowie wraz z rodziną Cambrigdów są najczęściej wyróżniani za ich ‘normalność’ i typowani jako przodowników w nowym rozdziale Rodziny Królewskiej, nie tylko u boku Królowej, ale też gdy jej już zabraknie.
Królowa Elżbieta II, w wspomnianym już przeze mnie przemówieniu z 1997 roku, z okazji ich 50 rocznicy ślubu powiedziała jeszcze: “Ja i jego cała rodzina, oraz to i wiele innych państwa ma w stosunku do niego dług o wiele większy niż ten do którego on sam by się przyznał oraz ten z którego my sami zdajemy sobie sprawę”. Książę Filip, choć nie był ideałem, przez swoją długoletnią służbę dał przykład młodemu pokoleniu rodziny królewskiej. Tak jak cały świat czekam teraz na ruch królowej, gdy przy jej boku, a raczej dwa kroki za nią, zabrakło wiernego towarzysza służby i życia.
