Dziś e-learning nie powinien być nikomu obcy. Coraz popularniejsze stają się kursy prowadzone przez internet, studenci coraz częściej wybierają ścieżki e-learningowe. Zajęcia on-line nie są nowością na uczelniach, jednak specyfika prowadzenia zajęć zdalnie a tradycyjnie znacznie się od siebie różni. Dlatego co w momencie, kiedy wykładowcy akademiccy – aby kontynuować kształcenie zgodnie z harmonogramem – muszą dostosować program nauczania do zajęć on-line? Na to pytanie odpowiadają dr Jacek Wyszyński oraz Tomek Kaczmarek.
Zajęcia on-line. Opinie ekspertów
Od przyszłego tygodnia Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu oficjalnie rozpoczyna kształcenie zdalne. Oczywiście najpierw muszą zostać spełnione wymogi formalne. Jednak część zajęć taką formę przybierze i dla wielu prowadzących kształcenie on-line może okazać się nowym wyzwaniem.
dr Jacek Wyszyński
Koordynator ds. e-learningu na Wydziale Nauk Politycznych i Dziennikarstwa UAM w Poznaniu
Jak dobrze zaprojektować zajęcia on-line?
Wszystko zależy od wielu czynników. Po pierwsze - od charakteru zajęć. Tutaj nasuwa się pytanie czy mamy do czynienia z wykładami, ćwiczeniami, konwersatorium czy seminarium. Każde z nich rządzi się innymi prawami, ma inną liczbę uczestników etc. To powoduje, że każdy kurs jest inny.
Według dra Jacka Wyszyńskiego jest kilka istotnych rzeczy, które powinien spełniać każdy kurs:
- Należy zadbać o zaangażowanie studentów – bez ich aktywnego udziału nawet najlepiej przygotowany kurs nie wypali.
- Już na początku należy ustalić „jasne reguły gry”.
- Nie zależy przeładowywać kursu.
- Ważne, aby pracować systematycznie.
Jakie aplikacje i narzędzia mogą przydać się w pracy do tworzenia zajęć on-line?
W tym miejscu warto powiedzieć, że kurs on-line to pojęcie bardzo szerokie. Klasyczny kurs np. na platformie Moodle, jest w stanie zastąpić prowadzenie określonego przedmiotu w trybie face to face. Jednak jego przygotowanie jest pracochłonne i wymaga pewnej wiedzy po stronie prowadzącego. Oczywiście, ideałem byłyby takie kursy do wszystkich przedmiotów. Jednak to nierealne.
Microsoft Team w kształceniu on-line
Warto zwrócić uwagę, na inne narzędzie, które takiego kursu nie zastąpi, ale w przypadku całkiem sporej liczby przedmiotów, może być bardzo użyteczne. Mam na myśli przede wszystkim Microsoft Teams, wraz z dodatkami, oraz stworzony niedawno w UAM Panel dydaktyczny. Panel Dydaktyczny jest w ostatniej fazie testów i mogą występować problemy działaniu. Jednak cytując informacje, które można znaleźć na jego stronie:
Panel Dydaktyczny jest narzędziem wsparcia kształcenia na odległość z wykorzystaniem, dostępnej dla wykładowców i studentów w Office 365, aplikacji do pracy zespołowej Teams. Panel łączy grupy zajęciowe w USOS z zespołami Teams.
STUDENT – może wyszukiwać swoje grupy z USOSa i przejść do grupy dydaktycznej w chmurze (zespołów Teams), o ile taka grupa dla konkretnych zajęć została utworzona przez wykładowcę.
WYKŁADOWCA – może przeglądać wykaz prowadzonych przez siebie grup zajęciowych USOS, a gdy zechce, dla konkretnej grupy prowadzić zajęcia za pomocą aplikacji Teams, panel pomaga utworzyć odpowiedni zespół na podstawie danych z USOSa. Sprawdzi się na pewno lepiej niż „klasyczne” metody w rodzaju maila czy Facebooka…
W ramach platformy Office 365, do której mają dostęp pracownicy i studenci, możemy też nagrywać wykłady, przeprowadzać spotkania, udostępniać pliki. Mimo tego, że to narzędzie nowe, i dopiero w trakcie wdrożenia, co powoduje, że pojawiają się problemy – gorąco polecam.
Zapraszam też na stronę OWKO – Ośrodka Wsparcia Kształcenia na Odległość gdzie można znaleźć wiele przydatnych informacji, a także uzyskać pomoc na forum dyskusyjnym.
Wideokonferencja jako usprawnienie komunikacji
Formą, która pozwala na uzyskanie szybkiego feedbacku od studentów jest wideokonferencja. Dzięki niemu wykładowca może od razu wyjaśnić niejasne dla studentów kwestie oraz przeprowadzić burze mózgów. Jednak zanim wybierzemy tę formę komunikacji powinniśmy zadbać o kilka prostych kroków.
Tomek Kaczmarek
Prowadzący Warsztat dźwięku i obrazu na Wydziale Nauk Politycznych i Dziennikarstwa UAM w Poznaniu, współtwórca eCommerce Team
Co zrobić żeby na streamie wyglądać dobrze?
Obecna sytuacja stawia przed wykładowcami nowe wyzwania – jak choćby prowadzenie zajęć przez internet. Dla wielu z nas będzie to konieczność włączenia kamery i wzięcia udziału w czymś zupełnie nowym. Podpowiadam jak ustawić swoje stanowisko nadawana, aby być pewnym, że tutaj nic nie zawiedzie.
Jak ustawić światło do wideo czatu?
- Jeżeli prowadzisz zajęcia w dzień, zorganizuj swoje stanowisko nadawania tak, aby okno mieć przed sobą – dzięki temu cała twarz będzie ładnie i równomiernie oświetlona a jakość obrazu będzie lepsza. Zasłony, rolety i tym podobne możesz wykorzystać do regulowania ilości światła, jakie wpada do pomieszczenia. Ustawienie się bliżej lub dalej okna będzie podobnie wpływało na moc oświetlenia.
- Jeżeli prowadzisz zajęcia wieczorem, ustaw źródło światła przed sobą. Gdy postawisz je po prawej lub lewej stronie – jedna strona twarzy będzie mocniej oświetlona niż druga – kamera może wtedy zwariować i dać nieatrakcyjny obraz.
- Bezwzględnie unikaj źródła światła za plecami (okna, lampy, błyszczącej i odbijającej powierzchni). Bardzo jasny punkt w kadrze będzie niepotrzebnie bardziej skupiał na sobie uwagę widzów a wszyscy wiemy, że najważniejsze jest to co mówimy.
Jak dobrze ustawić dźwięk?
- Skorzystaj ze słuchawek z mikrofonem – to w wielu przypadkach poprawi jakość. Nie każdy model będzie współpracował tak samo z Twoim komputerem więc w tym punkcie najlepiej przeprowadzić testy.
- Zadbaj, aby w otoczeniu było cicho. Mikrofon w Twoim komputerze będzie rejestrował wszystkie dźwięki wokół Ciebie. Większość z nich będzie przeszkadzać Twoim słuchaczom. Czasami różnice może zrobić zamknięcie okna i odcięcie się od miejskiego szumu na zewnątrz.
Jak ustawić kamerę?
- Możesz spróbować ustawić laptopa trochę wyżej niż na biurku – kamera ustawiona na wysokości oczu daje najlepszą perspektywę. Nie widzimy wtedy dziurek w nosie i dużego podbródka (kamera z dołu) czy wielkiego czoła (kamera z góry). Możesz użyć kilku książek jako podstawki i poszukać punktu wysokości, która jednocześnie umożliwia komfort pracy.
- Pamiętaj o tle! Wnikliwi słuchacze chętnie wytkną Ci różne przedmioty i sytuacje, które będą się znajdować lub dziać za Tobą. Jak szukać tła? Najlepiej jak będzie to jednolita, czysta ściana. Używana na UAM aplikacja MS TEAM daje opcję rozmazania tła. Jeżeli ktoś (podobnie jak ja) nie jest zwolennikiem wielkiego porządku w pokoju i zgadza się z tezą, że największe umysły czerpią z chaosu, będzie to idealne rozwiązanie.
Inne wskazówki?
Pamiętajmy też, że podstawą nadawania obrazu i dźwięku do internetu jest stabilne i mocne łącze. Gdy internet będzie zawodził, wszystko co wyżej możemy potraktować jedynie jako ciekawostkę.
Zarządzenie Rektora UAM
Zgodnie z Zarządzeniem nr 433/2019/2020 Rektora Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu z dnia 19 marca 2020 r., aby zajęcia zostały zrealizowane w formie zdalnej należy:
(Ze strony wykładowcy akademickiego)
- Podjąć decyzję o nauczaniu zdalnym po analizie specyfiki przedmiotu,
- Uzyskać zgodę dziekana na realizację zdalną przedmiotu,
- Uzyskać informację zwrotną od studentów o decyzji przystąpienia do zajęć on-line (pozytywną od m.in. 2/3 studentów w grupie).
(Ze strony studentów)
- Obowiązkowo przesłać deklarację o możliwości uczestnictwa w zajęciach on-line,
- W przypadku pozytywnej deklaracji – aktywnie uczestniczyć w zajęciach,
- W przypadku negatywnej deklaracji – obowiązkowo zaliczyć przedmiot na zasadach indywidualnej organizacji studiów po zakończeniu zawieszenia zajęć dydaktycznych.
Co w przypadku, gdy zajęcia nie mogą być zrealizowane on-line? Wtedy udział w zajęciach tradycyjnych odbędzie się po zakończeniu zawieszenia zajęć dydaktycznych.
